Mặc làn sóng sa thải nhân sự từ hàng loạt các công ty lớn, các nhân sự trong ngành khoa học dữ liệu, đặc biệt là chuyên viên phân tích kinh doanh, vẫn vững vàng trước mọi sóng gió. Không chỉ vậy, các chuyên viên giàu kinh nghiệm ngày càng được săn đón với phúc lợi tốt.
Tại sao vị trí phân tích kinh doanh ngày càng được xem trọng trong các công ty, tập đoàn lớn? Các bước phát triển tiếp theo sau vị trí này là gì? Hãy cùng trường quản lý SOM-AIT tìm hiểu thông qua bài viết dưới đây nhé!
Phân tích kinh doanh là gì? Phân tích kinh doanh và phân tích dữ liệu khác nhau ra sao?
Phân tích kinh doanh (business analytics) là hoạt động xử lý dữ liệu, kết hợp với tư duy kinh doanh để xuất kế hoạch phát triển, phương án xử lý vấn đề cho doanh nghiệp. Trước đây, hoạt động này chỉ dừng lại ở mức đánh giá hiệu quả tình trạng kinh doanh. Nhưng quy trình phân tích kinh doanh đã đi xa hơn thế, giúp doanh nghiệp ở nhiều góc độ khác nhau từ chăm sóc khách hàng, quản trị nhân sự đến hoạch định chiến lược kinh doanh.
Song, nhiều người thường nhầm lẫn giữa phân tích kinh doanh và phân tích dữ liệu (data analytics) vì 2 phạm trù công việc này đều liên quan đến thu thập – phân tích dữ liệu. Tuy nhiên, business analytics tập trung tận dụng dữ liệu để gia tăng hiệu quả kinh doanh còn phân tích kinh doanh nghiên về tổ chức, thấu hiểu bản chất của dữ liệu.
Hiểu một cách đơn giản, phân tích dữ liệu thuần về chuyên môn kỹ thuật còn phân tích kinh doanh đưa thông tin khai thác được vào bối cảnh kinh doanh thực tế.
Vậy cụ thể các nhân sự đảm nhận trách nhiệm phân tích dữ liệu trong môi trường kinh doanh sẽ làm gì?
Làm chuyên viên phân tích kinh doanh là làm gì?
Trách nhiệm công việc và kỹ năng cần thiết
Nhân sự phân tích dữ liệu (Business analyst) cần đáp ứng về chuyên môn kỹ thuật và sở hữu cả tư duy chiến lược. Bởi lẽ, kết quả từ quá trình phân tích phải được chắt lọc và tùy chỉnh để ứng dụng phù hợp trong bối cảnh thực tế. Cùng lúc cân đối 2 trọng trách đối trọng về kỹ năng – tư duy, nhân sự phân tích dữ liệu kinh doanh phải:
- Thấu hiểu hệ thống vận hành hiện tại. Dữ liệu sẽ phản ánh chân thật tình trạng kinh doanh. Việc của business analyst là đánh giá được tổng thể, rà soát nút thắt gây tắc nghẽn và nhận dạng những “thông tin ngầm”.
- Quyết định các giải pháp cải thiện hệ thống hiện tại. Vì hiểu rõ nội tại, chuyên viên phân tích kinh doanh sẽ lựa chọn giải pháp phù hợp nhất cho doanh nghiệp. Đôi khi, giải pháp tối ưu nhất trên hệ thống lại không khả thi trong thực tế. Việc cân nhắc và đánh giá các yếu tố bên ngoài chính là một phần nghiệp vụ của công việc này.
- Xác định các bước và hạng mục cần triển khai. Tất cả công việc và nhân sự liên quan được sắp xếp trước sẽ giúp cho quá trình triển khai thông suốt, nhịp nhàng.
- Phân tích khả năng tác động của phương án thay đổi. Bất kỳ sự thay đổi nào cũng sẽ gặp phản ứng nhất định. Chuyên viên phân tích dữ liệu phải dự tính được các trường hợp này, so sánh và lựa chọn giải pháp ít gây ảnh hưởng đến hiện trạng doanh nghiệp nhất. Sai số luôn tồn tại nhưng khoảng chênh lệch không nên quá lớn thì kết quả của quá trình phân tích dữ liệu mới thực sự có ý nghĩa.
- Triển khai và giám sát quá trình thực thi. Không dừng lại ở bước lập kế hoạch và đề xuất, nhân sự phân tích dữ liệu phải đi xuyên suốt cùng dự án, nghiệm thu và rà soát tính hiệu quả trong dài hạn.
Ngày nay, hầu hết doanh nghiệp đều muốn xây dựng đội ngũ hoặc có các ít nhất 1 nhân sự chuyên xử lý dữ liệu, nhất là với các doanh nghiệp lớn. Các chuyên viên này giải mã điểm mù về kỹ thuật và gợi ý kế hoạch cải tiến cho các cấp quản lý. Khi này, các nhà phân tích dữ liệu cần đáp ứng các kỹ năng như:
- Bộ kỹ năng phân tích: Ngoài phân tích dữ liệu, business analyst phải phân tích rất nhiều thành tố khác, gồm tài liệu, khách hàng, tiến trình công việc, kết quả trả ra của các bên liên quan. Cái khó của công việc này là đòi hỏi kỹ năng phân tích phát huy ở “mọi mặt trận” và phải là người đầu tiên phát hiện các vấn đề.
- Lập kế hoạch: Business analyst cần hệ thống các đầu việc và sắp xếp theo mức độ ưu tiên. Kế hoạch hợp lý sẽ giúp các phòng, ban sẵn sàng hợp tác và mang lại hiệu suất tốt hơn.
- Khả năng lãnh đạo, điều phối đội nhóm: Chuyên viên phân tích dữ liệu kinh doanh phải kiểm soát sát sao và chịu trách nhiệm cuối cùng cho chất lượng thực thi. Thế nên, khả năng lãnh đạo đội ngũ sao cho kế hoạch triển khai đúng dự kiến là vô cùng quan trọng.
- Thành thạo nghiệp vụ kỹ thuật phân tích: Chuyên môn gốc của người làm dữ liệu là các tác vụ kỹ thuật, hiểu và dùng hệ thống thành thạo. Khi các phòng, ban khác xử lý công việc thì nhân sự phân tích dữ liệu sẽ quay về với chuyên môn gốc.
- Giao tiếp hiệu quả: Giao tiếp hiệu quả giúp quá trình thực thi diễn ra đúng tiến độ và kết quả được phát huy giá trị sử dụng. Nhiều nhân sự chỉ quen làm việc với số liệu, khiến giải pháp tốt không thuyết phục được lãnh đạo dẫn đến hao phí nguồn lực.
Lộ trình sự nghiệp của một chuyên viên phân tích kinh doanh
1.Các định hướng phát triển sự nghiệp
Lĩnh vực dữ liệu đặt trong môi trường kinh doanh được phân theo 4 nhánh chính:
- Phân tích dữ liệu kinh doanh: Đây là phân nhánh lớn nhất, người theo định hướng này sẽ tiếp cận với dữ liệu của toàn bộ hoạt động kinh doanh, hiệu quả vận hành,… Vì mang tính tổng thể và liên đới đến kinh doanh nhiều hơn, nhân sự phải có kiến thức và biết cách vận dụng dữ liệu trong nhiều trường hợp khác nhau.
- Quản trị sản phẩm: Định hướng này cô động và phát triển theo chiều sâu. Business analyst chỉ tập trung các dữ liệu và đề xuất tối ưu sản phẩm.
- Quản trị dự án: Không mang tính đặc thù như quản trị sản phẩm, nhân sự phân tích dữ liệu sẽ thực hiện các tác vụ tùy theo mục tiêu cụ thể như marketing, quản trị nguồn nhân lực, phát triển chiến lược. Nhiều doanh nghiệp sẽ có giám đốc phát triển doanh nghiệp mà không có giám đốc phân tích dữ liệu kinh doanh. Vì về bản chất đây là phân nhánh của phân tích kinh doanh.
- Tư vấn: Các cố vấn thường không thực hiện nghiệp vụ mà chủ yếu đưa ra lời khuyên chuyên môn, định hướng và kết quả dự kiến. Mặc dù, không trực tiếp thao tác nhưng để theo đuổi định hướng này, các chuyên viên phân tích kinh doanh đã phải tích lũy kinh nghiệm trước đó. Bởi lẽ, những lời tư vấn đủ sức nặng khi cố vấn minh chứng được thực lực trong ngành.
2.Các cấp độ phát triển sự nghiệp
Dù theo đuổi định hướng nào con đường của người người chuyên “đọc, hiểu dữ liệu” cũng sẽ “kinh” qua các cấp bậc sau:
- Junior Level: Những nhân sự mới vào nghề sẽ bắt đầu với chức danh như junior business analyst, entry-level analyst, junior analyst, tùy theo doanh nghiệp. Giai đoạn này nặng về kỹ thuật và tập trung xử lý hệ thống, thực hiện tác vụ phân tích. Giống như nhiều ngành nghề khác, bước đầu luôn cần thời gian rèn luyện, học hỏi và hướng dẫn từ các nhân sự cấp cao hơn.
- Middle level: Các chức danh ở cấp độ này là senior business analyst, business architect, senior analyst, lead business analyst, business analyst II, business analyst III. Chuyên viên phân tích dữ liệu cấp trung ở một thế khó khi phải đảm bảo hoàn thành công việc thực thi và thay mặt cấp cao hỗ trợ,quản lý nhân sự cấp thấp hơn.
- Senior level: Đích đến cao nhất trong lộ trình sự nghiệp là director of business, senior business architect, enterprise architect, business analyst IV, project management office director. Với cương vị quản lý cấp cao, các nhân sự đạt đến vị trí này sẽ nghiêng về làm kinh doanh, lên chiến lược, đào tạo hoặc đưa ra lời khuyên thay vì trực tiếp thao tác với dữ liệu.
Đối mặt với những thông tin thăng, trầm liên tục của nền kinh tế, nhiều người đã rẽ hướng và theo đuổi con đường phân tích dữ liệu kinh doanh. Nhưng để theo đuổi con đường này, những người mới nên bắt đầu từ đâu?
Tại sao nên trở thành chuyên viên phân tích kinh doanh?
Làn sóng chuyển đổi số đã khiến thị trường lao động thay đổi. Theo khảo sát tại Mỹ, mức tăng trưởng trong ngành phân tích kinh doanh đạt 22%, bất chấp nhân sự các ngành nghề khác loay hoay tìm việc. Hơn nữa, nhiều doanh nghiệp “săn tìm” nhân sự dùng dữ liệu giải quyết vấn đề ngách như tài chính, marketing… khiến cơ hội việc làm ngày càng nhiều hơn.
Có thể thấy, business analyst kiêm nhiệm rất nhiều trọng trách. Chưa kể, mỗi doanh nghiệp lại có những yêu cầu khác nhau đối với vị trí này. Vì vậy mà mức lương trung bình của ngành ngày càng tăng cao. Khảo sát năm 2022 của Bureau of Labor Statistic cho thấy con số này là 102,930$. Ở thời điểm nền kinh tế biến động, mức lương trên cho thấy tương lai rộng mở khi trở thành chuyên viên phân tích kinh doanh.
Khảo sát mức lương của nhiều vị trí khác nhau trong ngành phân tích kinh doanh tại Mỹ, năm 2022
Ngành phân tích kinh doanh nên học trường nào?
2 yếu tố trọng điểm cần trau dồi nếu muốn xây dựng sự nghiệp trong lĩnh vực này là tư duy kinh doanh và chuyên môn thao tác với dữ liệu. Những ngày đầu, bạn sẽ sử dụng kỹ thuật phân tích là chính. Nhưng để đi xa và có sự nghiệp vững chắc, tư duy chiến lược kinh doanh là điều trọng yếu.
Khóa học Thạc sĩ chuyên nghiệp về Phân tích dữ liệu ( PM BADT) và chuyển đổi số trường quản lý SOM-AIT
Chương trình PM BADT trang bị kiến thức, kỹ năng cho những bước đầu và tạo ra sức bật dài hạn cho những ai muốn trở thành business analyst. Ngoài cung cấp nghiệp vụ cần thiết, chương trình còn tập trung rèn luyện cách áp dụng thông tin và ra quyết định kinh doanh.
Học thật làm thật và có thể áp dụng ngay trong thực tế là tiêu chí đào tạo trong hành trình đào tạo hơn 4,100 cựu học viên Việt Nam của trường quản lý SOM-AIT.
Học viên sẽ trải nghiệm trong 4 học kỳ với các môn học điển hình như: xử lý ngôn ngữ tự nhiên trong kinh doanh, cơ sở và thành phần kiến trúc tham chiếu của phân tích, quản trị rủi ro trong kinh doanh, cấu trúc và chiến lược sử dụng dữ liệu… Và chỉ trong 1 năm, người học sẽ được cấp chứng chỉ quốc tế bởi trường top 110 của thế giới về đào tạo kinh doanh. Chứng chỉ có giá trị sử dụng ở nhiều nơi trên thế giới sẽ mở ra nhiều cơ hội việc làm phúc lợi tốt và tự do địa lý.
Hình ảnh học viên Việt Nam tốt nghiệp khóa 139 vào tháng 5 năm 2023
Hãy để lại thông tin bên dưới, đội ngũ tư vấn trường quản lý SOM-AIT sẽ liên hệ lại và đồng hành cùng bạn chọn chương trình, lịch học phù hợp!
Có thể bạn quan tâm: