Ý tưởng khởi nghiệp không nên xuất phát hoặc được chứng minh bằng nhu cầu của riêng và cảm tính của founder. Một ý tưởng đáng đầu tư cần hợp lý, khả thi, tiềm năng, thể hiện qua một quá trình nghiên cứu thị trường và khách hàng kỹ lưỡng. Để đánh giá được điều này, nhà đầu tư thường dựa vào các tiêu chí sau đây.
Product-Market Fit: Ý tưởng khởi nghiệp phù hợp với nhu cầu tiêu dùng
Ý tưởng khởi nghiệp sáng tạo đến mấy cũng trở nên ‘vô giá’ nếu không thể tìm thấy chỗ đứng trên thị trường. Để đánh giá một ý tưởng khởi nghiệp đủ mạnh hay không, thay vì các thiên kiến cá nhân, sự tự hào về tính đột phá, các startup nên ‘tắt cảm xúc đi’ và bắt đầu với các câu hỏi như liệu ý tưởng đề ra đã đáp ứng đủ các tiêu chí dưới đây:
- Ý tưởng sản phẩm phải giúp giải quyết một vấn đề nhức nhối và có thật trên thị trường. Vấn đề này đang phổ biến, ngày càng nhiều người gặp. Vấn đề liên tục lặp đi lặp lại nhiều lần và cần được giải quyết nhanh.
- Khách hàng sẵn sàng trả tiền cho sản phẩm của startup để giải quyết vấn đề của họ
- Tỉ lệ khách hàng quay trở lại sử dụng cao
- Tỉ lệ tăng trưởng người dùng theo tháng và năm cao
- Sản phẩm của bạn vượt trội hơn nhiều lần các sản phẩm thay thế khác trên thị trường và không thể thay thế.
- Sản phẩm nhận được phản hồi tích cực từ người dùng trong giai đoạn đầu mở bán hoặc testing.
Quy mô thị trường đủ lớn để đảm bảo doanh thu
Một thị trường có tổng quy mô thị trường lớn chưa đủ để đảm bảo cho thành công của startup. Lý do đằng sau khiến founder lựa chọn thị trường đó, và làm sao mà họ tin rằng mình có thể chinh phục thị trường này mới là cốt yếu. Những yếu tố đánh giá điều này thể hiện qua:
- Phân khúc khách hàng, chân dung tập khách hàng mà startup sẽ phục vụ.
- Liệu tệp khách hàng này đang thực sự khổ sở với vấn đề mà bạn muốn giải quyết?
- Khách hàng bị “bỏ quên”, không được phục vụ trong thị trường đó, không được giải quyết vấn đề đó
- Quy mô thị trường đủ lớn: Liệu trong thị trường này có cơ hội có được doanh thu đủ lớn (Với startup ở Việt Nam, mục tiêu doanh thu tham vọng thường vào tầm 100 triệu đô. Nếu thị trường ban đầu nhỏ, startups có thể nhìn sang các thị trường liền kề và mở rộng nó.)
- Chiến lược rõ ràng để chinh phục thị trường ngách, trước khi tăng trưởng để hướng tới thị trường lớn hơn, dựa trên việc thấu hiểu khách hàng và thị trường, thông qua số liệu cụ thể.
Những yếu tố này nên được trình bày với số liệu chặt chẽ. Tốt nhất là startup nên chuẩn bị có một số traction (có thể dưới dạng danh thu, lượng active users tiếp tục sử dụng sản phẩm, lượng khách hàng trả phí, hoặc kết quả tích cực từ khảo sát/phỏng vấn khách hàng,…).
Ý tưởng có đủ đặc biệt để dẫn đầu thị trường
Nếu có minh chứng cho việc startup có thể bành trướng và trở thành người đi đầu trong ngành hàng/thị trường với ý tưởng của mình thì NDT sẽ không ngại rót vốn. Và cơ hội cho startup thường được đánh giá qua:
- Ý tưởng xây dựng sản phẩm có hiệu ứng mạng (network effects): Liệu cơ chế của sản phẩm có giúp những người dùng sản phẩm trước đó hưởng lợi từ việc gia tăng lượng người dùng?
- Ý tưởng sản phẩm tận dụng được tính quy mô kinh tế (economics of scale): Liệu việc gia tăng sản lượng sẽ giúp tối ưu hoá chi phí sản xuất sản phẩm?
- Sản phẩm có chi phí chuyển đổi cao (switching costs): chi phí chuyển đổi sang dịch vụ thay thế khác
- Ý tưởng sản phẩm có những đặc trưng thú vị để trở thành thương hiệu mạnh, đứng đầu trong tâm trí người dùng
- Sản phẩm có nguồn cung độc quyền để người dùng chỉ có thể tìm sản phẩm ở startup mà không ở nơi nào khác
- Sản phẩm đã có công nghệ độc quyền, hoặc sáng chế đã đăng kí sở hữu trí tuệ
- Sản phẩm có hệ thống quyền truy cập độc quyền, bao gồm dữ liệu, tài khoản, bảo vệ người dùng theo quy định luật pháp,…
Ý tưởng khởi nghiệp được phát triển đúng thời điểm
Một ý tưởng sản phẩm tốt được phát triển đúng thời điểm thì sẽ có tiềm năng tiến xa hơn nhiều lần. Và thời điểm thế nào là thích hợp, các nhà đầu tư thường đánh giá qua các tiêu chí sau:
- Sản phẩm đã có một sự thay đổi tiến bộ trong công nghệ giúp giải quyết vấn đề hiệu quả hơn bất cứ sản phẩm thay thế khác nào.
- Đã có tích cực trong quy chế và pháp luật chấp nhận ý tưởng sản phẩm của bạn.
- Đã có sự thay đổi trong nhận thức và niềm tin về ý tưởng sản phẩm.
- Đã có kênh phân phối phù hợp để sản phẩm tới tay khách hàng hiệu quả
- Chi phí sản xuất sản phẩm theo ý tưởng đã giảm, hoặc giá bán sản phẩm đã tăng đáng kể
Nếu thời điểm hiện tại đạt được những tiêu chí trên thì rõ ràng sản phẩm của bạn đang được quan tâm và sẽ có cơ hội được đón nhận sớm, hay ít nhất là được tạo điều kiện đón nhận từ nhiều cơ quan, đơn vị và đối tác khác.
Trên đây là các yếu tố quan trọng trong việc đánh giá ý tưởng khởi nghiệp tiềm năng. Tất nhiên, không có ý tưởng nào có đầy đủ hết tất cả mọi thứ luôn cùng một lúc, nhưng càng đáp ứng được những yêu cầu nêu trên, khả năng thành công của dự án ngày càng lớn, cơ hội thuyết phục được nhà đầu tư cũng sẽ cao hơn nhiều.
Có thể bạn quan tâm: