Phong cách lãnh đạo chính là giá trị cốt lõi quyết định sự thành bại của tổ chức. Phong cách phù hợp sẽ thúc đẩy tổ chức phát triển, là điều kiện tốt để các thành viên ngày càng hoàn thiện hơn về tư duy, trình độ, phẩm chất. Ngược lại, chọn sai phong cách lãnh đạo cũng giống như đang dần lèo lái doanh nghiệp vào cửa tử.
Để biết mình nên chọn phong cách lãnh đạo nào để phù hợp với doanh nghiệp, hãy cùng tham khảo tổng quan 11 phong cách lãnh đạo phổ biến nhất hiện nay:
Phong cách lãnh đạo là gì?
Phong cách lãnh đạo là cách mà một người lãnh đạo tiếp cận và quản lý việc điều hành một nhóm, tổ chức hoặc doanh nghiệp. Nó phản ánh các giá trị, niềm tin, hành vi và phương thức quyết định của người đó khi hướng dẫn, tạo động lực và tương tác với các thành viên trong tổ chức.
Phong cách lãnh đạo xác định cách tiếp cận của các nhà lãnh đạo trong việc triển khai các hoạt động để hoàn thành mục tiêu của tổ chức.
Có 11 phong cách lãnh đạo trong quản trị học. Một nhà lãnh đạo thường áp dụng nhiều phong cách lãnh đạo để giải quyết các tình huống kinh doanh khác nhau. Các phong cách lãnh đạo phổ biến hiện tại bao gồm 11 phong cách với những ưu nhược điểm cụ thể sẽ được chi tiết hóa trong nội dung dưới đây!
1. Phong cách lãnh đạo dân chủ (Democative Leadership)
Lãnh đạo Dân chủ là phong cách lãnh đạo trong đó người lãnh đạo ra quyết định dựa trên ý kiến đóng góp của từng thành viên trong nhóm. Mặc dù người lãnh đạo đưa ra quyết định cuối cùng nhưng trước đó, mỗi nhân viên đều có cơ hội nói lên ý kiến của mình.
Phong cách lãnh đạo dân chủ thường được dùng khi các nhà lãnh đạo thường ra quyết định trong các cuộc họp hội đồng quản trị của công ty. Ví dụ, trong một cuộc họp hội đồng quản trị của công ty về một vấn đề quan trọng, lãnh đạo có thể đưa ra vài giải pháp phù hợp. Sau đó, họ bắt đầu khuyến khích các cổ đông thảo luận và bầu chọn ra phương án phù hợp nhất. Hoặc nếu mọi người không thể thống nhất một phương án, lãnh đạo sẽ tổ chức biểu quyết để đưa ra lựa chọn cuối cùng.
Lợi ích từ phong cách lãnh đạo này
Phong cách lãnh đạo dân chủ hiệu quả vì nó tạo điều kiện cho mọi thành viên trong nhóm được tham gia vào quá trình quyết định. Bằng cách này, nó khuyến khích đa dạng ý kiến, tăng cường sự sáng tạo, đổi mới trong tổ chức. Có những trường hợp ý kiến từ các thành viên trở thành tiền đề cho những giải pháp tối ưu nhất.
Việc mỗi người có cơ hội đóng góp ý kiến của mình cũng tạo ra một cảm giác rằng họ được đánh giá và tôn trọng, từ đó tăng cường lòng cam kết và sự hòa nhập trong nhóm. Ngoài ra, phong cách này còn thúc đẩy sự tự quản lý và trách nhiệm cá nhân, vì mọi người thường cảm thấy tự tin hơn khi họ được coi trọng và có vai trò quan trọng trong quyết định.Nhờ đó, hiệu suất làm việc và sự hài lòng của nhân viên, cũng như sự linh hoạt và sáng tạo trong tổ chức sẽ được tăng cường.
Những thách thức từ phong cách lãnh đạo này
Việc đạt được một sự nhất quán trong quyết định có thể mất nhiều thời gian, tài nguyên của tổ chức. Nó cũng có thể gây ra những rủi ro trong việc chọn lựa quyết định tốt nhất vì một số thành viên nhóm có thể không có chuyên môn đúng để đưa ra quyết định quan trọng.
2. Phong cách lãnh đạo chuyên quyền
Phong cách lãnh đạo chuyên quyền mang tính chất ép buộc hoặc mạnh mẽ. Trái với phong cách lãnh đạo dân chủ, trong phong cách này, người lãnh đạo ra quyết định mà không cần ý kiến từ bất kỳ ai trong nhóm dưới quyền của họ.
Phong cách này thường hữu ích nhất khi một doanh nghiệp cần kiểm soát tình hình cụ thể. Ví dụ như khi doanh nghiệp gặp khủng hoảng truyền thông hoặc các vấn đề pháp lý – những trường hợp đòi hỏi hành động nhanh chóng và quyết liệt.
Lợi ích từ phong cách lãnh đạo này
Các nhà lãnh đạo chuyên quyền đưa ra quyết định và chỉ đạo thực hiện với sự tập trung tuyệt đối. Vì vậy, khi tình hình đòi hỏi, một người lãnh đạo giỏi có thể ra quyết định phù hợp mà không tốn thêm nguồn lực, thời gian để thu gom ý kiến.
Thách thức đối với phong cách này
Phong cách lãnh đạo độc đáo mang lại nhiều thách thức trong quản lý nhóm. Sự tập trung quá mức vào người lãnh đạo có thể dẫn đến sự phản kháng từ nhân viên vì họ cảm thấy bị loại trừ khỏi quá trình ra quyết định. Đồng thời, việc thiếu sự đóng góp ý kiến và ý tưởng sáng tạo từ các thành viên nhóm cũng là một vấn đề đáng chú ý.
Ngoài ra, phong cách này còn có thể gây giảm lòng trung thành và cam kết của nhân viên, cũng như tạo ra một môi trường làm việc căng thẳng và áp lực. Cuối cùng, sự phụ thuộc quá mức vào một lãnh đạo duy nhất có thể làm suy giảm khả năng tổ chức tồn tại và phát triển khi không có sự hiện diện của người lãnh đạo.
3. Phong cách lãnh đạo không can thiệp
Phong cách lãnh đạo không can thiệp (Laissez-Faire leadership), còn được gọi là lãnh đạo ủy thác Trong phong cách này, nhà lãnh đạo giao toàn bộ quyền lực cho nhân viên và ít khi can thiệp trừ khi cần thiết.
Lợi ích từ phong cách lãnh đạo này
Lãnh đạo Laissez-Faire giúp nhân viên tự chịu trách nhiệm với công việc của mình, tạo động lực cho họ làm việc tốt nhất. Phong cách này thường tạo ra một văn hóa công ty thoải mái, phù hợp với các doanh nghiệp sáng tạo và có đội ngũ kỹ năng cao. Nhờ mức độ tin tưởng cao, nhân viên cảm thấy được đánh giá và được tự do sử dụng kinh nghiệm và tài năng của mình để đạt được mục tiêu kinh doanh.
Những thách thức từ phong cách lãnh đạo này
Mặc dù tạo ra sự tự chủ cho nhân viên, phong cách này cũng có thể hạn chế sự phát triển của nhóm và gây khó khăn cho nhân viên mới hoặc những người thiếu kinh nghiệm. Ngoài ra, nếu vai trò và trách nhiệm của các cá nhân không rõ ràng, từ đó tạo ra một môi trường làm việc tách biệt thay vì đoàn kết. Với phong cách này, lãnh đạo cần phần việc thông minh, quan sát, đánh giá và kiểm soát tình huống hiệu quả.
4. Lãnh đạo chiến lược
Lãnh đạo Chiến lược là một phong cách lãnh đạo tập trung vào việc phát triển và thúc đẩy mục tiêu dài hạn của tổ chức. Người lãnh đạo chiến lược không chỉ quan tâm đến việc duy trì hoạt động hàng ngày mà còn tập trung vào việc xây dựng và thực hiện các kế hoạch và chiến lược nhằm định hình tương lai của tổ chức.
Mục tiêu của nhà lãnh đạo chiến lược là hướng dẫn tổ chức của họ đến các mục tiêu dài hạn. Những nhà lãnh đạo chiến lược liên kết kế hoạch phát triển và chiến lược với cách học quản lý một nhóm. Họ đặt ra câu hỏi, phát triển và thực hiện chiến lược, và xem xét sự phát triển trong tương lai.
Lợi ích từ phong cách lãnh đạo này
Phong cách lãnh đạo chiến lược được đánh giá cao vì tạo ra nhiều lợi ích cho nhóm làm việc. Nó tăng động lực và cam kết từ nhân viên thông qua việc truyền đạt tầm nhìn và mục tiêu dài hạn của tổ chức. Phong cách này cũng tạo ra sự đồng thuận trong nhóm bằng cách hướng dẫn mọi người đến một mục tiêu chung và kế hoạch chiến lược.
Ngoài ra, nó khuyến khích sự phát triển cá nhân bằng cách cung cấp cơ hội cho nhân viên phát triển và mở rộng kỹ năng cá nhân và chuyên môn. Lãnh đạo chiến lược còn giúp thúc đẩy sự đổi mới và sáng tạo trong tổ chức bằng cách khuyến khích tìm kiếm giải pháp mới và hiệu quả cho các thách thức kinh doanh.
Những thách thức từ phong cách lãnh đạo này
Những nhà lãnh đạo làm việc chiến lược có thể phải đảm nhận rất nhiều việc, hoặc mãi suy nghĩ quá xa về tương lai mà bỏ qua các vấn đề cần thiết hiện tại. Điều quan trọng là lãnh đạo cần học cách ủy thác và chia sẻ trách nhiệm trong quá trình thực hiện chiến lược lâu dài.
5. Phong cách lãnh đạo biến đổi
Phong cách Lãnh đạo biến đổi tập trung vào việc xây dựng lòng tin và sự tự tin của đội ngũ. Lãnh đạo khuyến khích các thành viên trong nhóm và dẫn dắt nhân viên đến việc đạt được mục tiêu của công ty. Lãnh đạo cũng luôn cải thiện các quy ước của công ty và thúc đẩy nhân viên phát triển kỹ năng của họ.
Khi bắt đầu công việc với loại lãnh đạo này, tất cả nhân viên có thể nhận được một danh sách các mục tiêu cần đạt được và hạn chót để đạt được chúng. Những mục tiêu có thể bắt đầu khá đơn giản, nhưng khi nhân viên phát triển dần, nhà lãnh đạo sẽ giao cho họ nhiều nhiệm vụ và thách thức hơn để vượt qua khi họ phát triển cùng công ty.
Lợi ích từ phong cách lãnh đạo này
Phong cách này thúc đẩy sự đổi mới, sáng tạo và phát triển trong tổ chức. Nó giúp tạo ra một môi trường làm việc tích cực, nơi mà nhân viên được khuyến khích và hỗ trợ để phát triển kỹ năng và tiềm năng của họ. Đồng thời, những nhà lãnh đạo biến đổi cũng giúp tăng cường cam kết và lòng trung thành của nhân viên.
Những thách thức từ phong cách lãnh đạo này
Những nhà lãnh đạo biến đổi có thể mất tầm nhìn về sự phát triển cá nhân của mỗi người trong nhóm trong khi tập trung vào mục tiêu của công ty. Sự kiệt sức của nhân viên cũng có thể trở thành một vấn đề trở ngại trong phong cách này.
6. Phong cách lãnh đạo giao dịch – Transactional Leadership
Transactional Leadership tập trung vào việc thiết lập một hệ thống thưởng – phạt rõ ràng giữa lãnh đạo và nhân viên. Đặc trưng của Transactional Leadership bao gồm các quy tắc, các mục tiêu cụ thể, chế độ thưởng phạt rõ ràng. Những nhà lãnh đạo transactional thường tập trung vào việc quản lý hiệu suất và thúc đẩy sự tuân thủ các quy định và tiêu chuẩn công việc.
Lợi ích từ phong cách lãnh đạo này
Phong cách này thường phù hợp cho doanh nghiệp với môi trường làm việc ổn định và đòi hỏi sự tuân thủ và hiệu suất đáng tin cậy từ nhân viên. Nó giúp đảm bảo rằng công việc được thực hiện theo các tiêu chuẩn và quy trình nhất định, từ đó tạo ra sự ổn định và hiệu quả trong hoạt động của tổ chức.
Những thách thức từ phong cách lãnh đạo này
Phong cách này đối diện với một số thách thức, bao gồm việc giảm sự sáng tạo và cam kết từ nhân viên, do họ có thể cảm thấy bị ràng buộc bởi các quy tắc và quy trình cứng nhắc. Ngoài ra, nó cũng có thể giới hạn sự phát triển cá nhân và khả năng đề xuất giải pháp mới từ nhân viên do tập trung quá mức vào việc tuân thủ quy định.
7. Lãnh đạo theo phong cách huấn luyện (Coaching leadership)
Phong cách này tương tự như lãnh đạo chiến lược và dân chủ, nhưng nó nhấn mạnh vào sự thành công cá nhân của mỗi nhân viên. Một người lãnh đạo theo phong cách huấn luyện tập trung vào việc xác định và nuôi dưỡng những điểm mạnh của từng thành viên trong nhóm. Từ đó, họ sẽ phát triển các chiến lược giúp các nhóm làm việc tốt hơn cùng nhau.
Những người lãnh đạo huấn luyện tập trung vào việc xây dựng niềm tin và thiết lập mối quan hệ giữa các thành viên trong nhóm. Họ tạo ra một môi trường giao tiếp mở cửa và an toàn tâm lý, khuyến khích mọi người chia sẻ ý tưởng, tìm kiếm phản hồi và làm việc cùng nhau.
Lợi ích từ phong cách lãnh đạo này
Các nhà lãnh đạo huấn luyện hỗ trợ tích cực trong việc phát triển kỹ năng và giải quyết vấn đề độc lập. Họ đạt được các tham vọng kinh doanh lớn bằng cách tạo ra một văn hóa doanh nghiệp mạnh mẽ. Văn hóa này có thể phát huy giá trị và lớn mạnh ngay cả khi lãnh đạo đã rời đi.
Những thách thức từ phong cách lãnh đạo này
Việc phát triển nhân viên với phong cách huấn luyện có thể mất rất nhiều thời gian, nhưng quá trình hướng dẫn không phải lúc nào cũng hiệu quả đối với mọi nhân viên.
8. Phong cách lãnh đạo thứ bậc – Lãnh đạo Bureaucratic
Lãnh đạo thú bậc (Bureaucratic leadership) là kiểu lãnh đạo bắt buộc theo quy tắc, tức là mọi quy trình, quy định phải luôn tuân thủ theo chính sách đã đặt ra, không được linh hoạt thay đổi. Nhưng khác với lãnh đạo độc đoán, họ có thể lắng nghe và xem xét ý kiến đóng góp từ nhân viên, nhưng có thể từ chối những ý kiến không phù hợp với chính sách của công ty hoặc các thực tiễn trước đó.
Lợi ích từ phong cách lãnh đạo này
Phong cách này hoạt động tốt nhất cho các công ty lớn, cổ điển hoặc truyền thống đã thành công trong các quy trình hiện tại của họ. Nó giúp nhân viên nắm và tuân thủ các quy tắc một cách rõ ràng, nâng cao tính kỷ luật. Nó cũng giảm thiểu rủi ro từ sự thiên vị trong doanh nghiệp, đảm bảo cho nhân viên làm tròn bổn phận của mình.
Thách thức đối với phong cách này
Phương pháp này có thể hạn chế sự đổi mới và không phải là lựa chọn phù hợp cho các công ty theo đuổi mục tiêu tăng trưởng nhanh chóng. Nhân viên có thể không cảm thấy bị kiểm soát như lãnh đạo độc đoán, nhưng vẫn thiếu tự do trong công việc.
9. Phong cách lãnh đạo tầm nhìn (Visionary Leadership)
Lãnh đạo Tầm nhìn, còn được gọi là Lãnh đạo Liên kết, tập trung chủ yếu vào mục tiêu dài hạn và tương lai. Họ là người truyền cảm hứng và chỉ đạo nhóm của mình thực hiện một tầm nhìn chung nào đó. Họ cũng nhạy bén với sự thay đổi và kiên trì khuyến khích mọi người chấp nhận phương pháp mới.
Lợi ích từ phong cách lãnh đạo này
Lãnh đạo tầm nhìn có thể tạo ra một kế hoạch rõ ràng cho nhân viên để theo đuổi và thực hiện. Họ là những người truyền động lực mạnh mẽ và thuyết phục, giúp họ tạo năng lượng cho các nhóm hướng tới sự phát triển kinh doanh ấn tượng.
Vì tập trung vào sự phát triển trong tương lai, các nhà lãnh đạo tầm nhìn có thể dự đoán được những rào cản và phác thảo các kế hoạch hành động. Điều này giúp tăng cường sự tự tin cho nhân viên trong những thời điểm khó khăn.
Thách thức đối với phong cách này
Các nhà lãnh đạo tầm nhìn có thể bỏ qua các vấn đề hàng ngày để tập trung vào ý tưởng dài hạn, bỏ lỡ các rào cản có thể tích tụ và gây ra vấn đề trong tương lai. Việc quá tập trung quá mức vào một mục tiêu duy nhất có thể bỏ lỡ các ý tưởng hữu ích khác cho doanh nghiệp.
10. Phong cách lãnh đạo dẫn đầu (Pacesetting leadership)
Lãnh đạo theo phong cách Pacesetting luôn đặt ra các thách thức và mong đợi nhân viên đạt được những mục tiêu đó theo một quy trình thống nhất. Những người lãnh đạo này mong đợi sự hiệu quả và sản phẩm chất lượng cao từ nhân viên, và họ có thể can thiệp để đảm bảo mọi thứ được thực hiện đúng cách và đúng thời hạn.
Lợi ích từ phong cách lãnh đạo này
Phong cách lãnh đạo này tạo ra một đội ngũ có kỹ năng, kinh nghiệm cao. Những nhân viên biết rõ cấp trên mong đợi gì ở họ qua những mục tiêu cụ thể. Nhờ vậy, họ dễ có động lực và quy trình phấn đấu rõ ràng hơn.
Thách thức đối với phong cách này
Các nhà lãnh đạo Pacesetting đôi khi có thể tạo ra một môi trường làm việc căng thẳng nếu mục tiêu không thực tế, điều này có thể làm cho các nhóm bị áp đặt và mất động lực.
11. Phong cách lãnh đạo tình huống
“Lãnh đạo tình huống” là một phong cách lãnh đạo mà người lãnh đạo thích nghi với từng tình huống cụ thể mà họ đối mặt. Thay vì áp dụng một phương pháp lãnh đạo cố định, lãnh đạo tình huống yêu cầu người lãnh đạo phản ứng linh hoạt và điều chỉnh hành vi, phong cách lãnh đạo của mình để phù hợp với tình hình hiện tại.
Lợi ích từ phong cách lãnh đạo này
Phương pháp lãnh đạo này động viên nhân viên và đảm bảo rằng mọi người không bị rơi vào tình trạng làm việc theo cách không hợp lý. Nó phù hợp với các doanh nghiệp mới thành lập, có sự điều chỉnh thường xuyên.
Những nhà lãnh đạo tình huống là những người giao tiếp xuất sắc. Họ cũng phân tích các thay đổi trên thị trường và có thể đánh giá và cập nhật quy trình một cách nhanh chóng để đảm bảo thành công. Điều này tạo ra mối quan hệ mạnh mẽ giữa doanh nghiệp và nhân viên và giúp nhân viên cảm nhận giá trị của họ đối với doanh nghiệp.
Thách thức đối với phong cách này
Các nhà lãnh đạo cần có một mức độ chuyên môn cao trong tất cả các quy trình và chức năng kinh doanh để ra quyết định. Khả năng chuyển đổi nhanh chóng cũng là điều không phải ai cũng làm được. Nếu lãnh đạo thay đổi quá thường xuyên, nó có thể gây nhầm lẫn và căng thẳng cho nhân viên.
Trên đây là những phong cách lãnh đạo phổ biến và được đánh giá là hiệu quả nhất. Để chọn được phong cách lãnh đạo hợp lý, bạn cần suy xét kỹ lưỡng về phong cách, khả năng của bản thân và văn hóa, năng lực của doanh nghiệp hiện tại. Cố gắng thu thập thông tin và hiểu về các phòng ban trong doanh nghiệp cách thức làm việc của họ để đưa ra quyết định! Hi vọng bạn sẽ chọn lựa đúng phong cách quản lý cho mình.
→ Có thể bạn quan tâm: Nắm rõ các nguyên lý và cách vận hành doanh nghiệp qua khóa học EMBA từ SOM
