Trong bối cảnh kinh doanh hiện nay, ESG trở thành thước đo quan trọng để đánh giá doanh nghiệp bền vững. Không chỉ dừng lại ở báo cáo, ESG còn là chiến lược giúp công ty cân bằng lợi nhuận và trách nhiệm xã hội. Hãy cùng khám phá bài viết sau để hiểu rõ các chỉ số, phương pháp đo lường và ví dụ thực tế về ESG. Đây là kiến thức thiết yếu để doanh nghiệp vừa phát triển vừa góp phần bảo vệ môi trường.
Tiêu chuẩn ESG là gì?
Vậy tiêu chuẩn ESG là gì? ESG là viết tắt của ba yếu tố Environment – Social – Governance (Môi trường – Xã hội – Quản trị) và là bộ tiêu chuẩn đánh giá mức độ phát triển bền vững của doanh nghiệp.
Bộ tiêu chuẩn này được sử dụng rộng rãi bởi nhà đầu tư, cơ quan quản lý và cộng đồng để đánh giá xem doanh nghiệp hoạt động có bền vững hay không.
- Yếu tố môi trường (E): tập trung vào các vấn đề như phát thải khí nhà kính, tiêu thụ năng lượng, sử dụng nước, xử lý rác thải và mức độ bảo vệ đa dạng sinh học. Doanh nghiệp thực hành tốt yếu tố này sẽ giảm tác động xấu đến môi trường và nâng cao hiệu quả sử dụng tài nguyên.
- Yếu tố xã hội (S): đánh giá cách doanh nghiệp đối xử với nhân viên, chính sách phúc lợi, an toàn lao động, đa dạng và hòa nhập, cũng như trách nhiệm đối với cộng đồng. Một doanh nghiệp quan tâm đến yếu tố xã hội sẽ xây dựng môi trường làm việc lành mạnh, thu hút nhân tài và tạo uy tín với khách hàng.
- Yếu tố quản trị (G): liên quan đến minh bạch trong quản lý, cơ cấu hội đồng quản trị, phòng chống tham nhũng và tuân thủ pháp luật. Quản trị tốt giúp doanh nghiệp ra quyết định hiệu quả, giảm rủi ro pháp lý và củng cố niềm tin của nhà đầu tư.
→ Xem thêm: Chi tiết về tiêu chuẩn ESG là gì? 3 trọng tâm doanh nghiệp cần tìm hiểu trước khi chuyển đổi theo xu thế
Chỉ số ESG là gì? Bộ chỉ số ESG thường gặp
Để đo lường hiệu quả ESG, doanh nghiệp thường dựa trên các chỉ số sau:
- Môi trường (E): Lượng phát thải khí nhà kính (Scope 1, 2, 3), cường độ phát thải (tấn CO2e/doanh thu), lượng tiêu thụ điện và nước, tỷ lệ chất thải được tái chế, diện tích cây xanh hoặc khu vực phục hồi sinh thái.
- Xã hội (S): Tỷ lệ nhân viên nữ trong quản lý (%), tỷ lệ thôi việc hàng năm, số giờ đào tạo trung bình/nhân viên/năm, tỷ lệ tai nạn lao động, chi phí đầu tư cho cộng đồng.
- Quản trị (G): Tỷ lệ thành viên HĐQT độc lập, tỷ lệ tham dự cuộc họp HĐQT, số vụ việc vi phạm pháp luật hoặc bị phạt, mức độ công khai thông tin tài chính.
Các chỉ số này có thể được đo bằng dữ liệu nội bộ (báo cáo sản xuất, báo cáo nhân sự) hoặc thông qua đánh giá độc lập bởi bên thứ ba để đảm bảo tính khách quan.
Doanh nghiệp ESG là gì?
Doanh nghiệp ESG là doanh nghiệp chủ động tích hợp các tiêu chí môi trường, xã hội và quản trị vào chiến lược phát triển. Họ không chỉ quan tâm đến lợi nhuận, mà còn cân nhắc tác động lâu dài đến hành tinh và cộng đồng. Các doanh nghiệp này thường được đánh giá cao bởi nhà đầu tư, khách hàng và nhân viên vì họ thể hiện trách nhiệm và minh bạch.
Ví dụ, Vinamilk đầu tư hệ thống năng lượng mặt trời tại các trang trại, PNJ triển khai chương trình tái chế vàng, Unilever giảm nhựa sử dụng một lần trong bao bì. Những nỗ lực này giúp doanh nghiệp không chỉ bảo vệ môi trường mà còn tăng doanh thu nhờ sự ủng hộ từ người tiêu dùng.
→ Có thể bạn quan tâm: Làm thế nào để triển khai ESG cho doanh nghiệp tại Việt Nam
Báo cáo ESG là gì?
Báo cáo ESG là gì? Đây tài liệu cung cấp cho các bên liên quan cái nhìn toàn diện về cách doanh nghiệp hoạt động trong ba lĩnh vực chính: môi trường, xã hội và quản trị. Báo cáo này giúp nhà đầu tư, cổ đông và cộng đồng hiểu rõ về những sáng kiến mà doanh nghiệp đang thực hiện, kết quả đã đạt được và các khía cạnh cần cải thiện.
ESG report có thể được trình bày dưới nhiều dạng khác nhau. Doanh nghiệp có thể phát hành báo cáo riêng về phát triển bền vững, báo cáo tổng hợp hàng năm hoặc các tài liệu báo cáo theo yêu cầu pháp lý. Mỗi dạng báo cáo đều nhằm mục tiêu minh bạch hóa thông tin và tạo niềm tin với các bên liên quan.
Thông qua báo cáo ESG, doanh nghiệp không chỉ thể hiện trách nhiệm với môi trường và xã hội mà còn nâng cao hiệu quả quản trị nội bộ. Đồng thời, việc công bố báo cáo cũng giúp doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn đầu tư bền vững và tạo lợi thế cạnh tranh trên thị trường.
Những báo cáo ESG được chuẩn hóa, đầy đủ và minh bạch là công cụ quan trọng để đánh giá tiến trình phát triển bền vững của doanh nghiệp, từ việc quản lý rủi ro môi trường, cải thiện phúc lợi nhân viên, đến tăng cường minh bạch trong quản trị.
Xem thêm:
- Nắm rõ quy trình báo cáo ESG là gì qua khóa học ESG cho nhà lãnh đạo.
- Báo cáo ESG của 10 doanh nghiệp dẫn đầu trong chặng đua bền vững.
- 6 Bước triển khai báo cáo ESG
6 Khung báo cáo ESG phổ biến
CDP (Carbon Disclosure Project)
CDP giúp doanh nghiệp công bố tác động môi trường, bao gồm khí hậu, nước, rừng và chuỗi cung ứng. Khung này cung cấp bảng câu hỏi chi tiết để thu thập dữ liệu như lượng khí thải carbon hay mức tiêu thụ nước, sau đó phân tích và xếp hạng hiệu quả bền vững. CDP phù hợp cho các tổ chức muốn tập trung vào yếu tố môi trường.
GRI (Global Reporting Initiative)
GRI là khung toàn diện, áp dụng cho mọi loại doanh nghiệp, từ nhỏ đến lớn. GRI giúp báo cáo tác động môi trường, xã hội và quản trị, từ khí thải nhà kính đến quyền con người. Khung này nhấn mạnh sự tham gia của các bên liên quan, đảm bảo tính minh bạch và chính xác. Đây là lựa chọn phổ biến cho các doanh nghiệp muốn nhìn nhận toàn diện.
SASB (Sustainability Accounting Standards Board)
SASB tập trung vào các yếu tố ESG có ảnh hưởng trực tiếp đến tình hình tài chính. Khung này giúp doanh nghiệp cung cấp thông tin so sánh được cho nhà đầu tư, liên kết ESG với hiệu quả tài chính, mang lại giá trị chiến lược cho cả hai bên.
ISSB (International Sustainability Standards Board)
ISSB hướng đến việc thống nhất tiêu chuẩn báo cáo toàn cầu. Mục tiêu là cung cấp thông tin dễ hiểu, có thể so sánh giữa các doanh nghiệp, hỗ trợ nhà đầu tư và các bên liên quan đánh giá rủi ro và cơ hội bền vững. Các tiêu chuẩn đầu tiên dự kiến ban hành vào 2025, tạo sự minh bạch cho báo cáo ESG.
SBTi (Science-Based Targets Initiative)
SBTi giúp doanh nghiệp đặt mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính dựa trên cơ sở khoa học, phù hợp với Thỏa thuận Paris. Khung hướng dẫn cách đo lường và báo cáo kết quả, giúp doanh nghiệp đánh giá hiệu quả chiến lược bền vững, đặc biệt trong giảm thiểu phát thải.
UN SDGs (United Nations Sustainable Development Goals)
UN SDGs là 17 mục tiêu phát triển bền vững toàn cầu. Doanh nghiệp có thể dùng SDGs làm định hướng chiến lược, tích hợp vào hoạt động. Nhiều khung như CDP, GRI hay SASB đã kết hợp SDGs để đánh giá đóng góp của doanh nghiệp vào các vấn đề phát triển toàn cầu.
→ Xem thêm: Các framework triển khai báo cáo ESG phổ biến nhất hiện nay
Rủi ro ESG – ESG Risk là gì?
Rủi ro ESG (Environmental, Social, Governance) là các rủi ro tiềm ẩn liên quan đến môi trường, xã hội và quản trị mà doanh nghiệp có thể gặp phải. Khác với rủi ro tài chính thông thường, ESG đánh giá tác động tổng thể của doanh nghiệp đến xã hội và môi trường.
Theo nghiên cứu của McKinsey, các công ty cải thiện điểm ESG cùng với tăng trưởng tài chính thường đạt lợi nhuận cổ đông cao hơn khoảng 2% mỗi năm so với doanh nghiệp chỉ tập trung vào tài chính.
Xem thêm:
- Chi tiết Esg risk là gì? Vì sao quan trọng? Đâu là lợi ích đem lại
- Những rủi ro khi đứng ngoài xu hướng ESG
Lợi ích tài chính của quản lý rủi ro ESG
- Tiết kiệm chi phí: Áp dụng ESG giúp doanh nghiệp giảm chi phí vận hành. Việc sử dụng năng lượng hiệu quả, giảm chất thải và khai thác năng lượng tái tạo đều giúp tiết kiệm chi phí và tăng lợi nhuận.
- Cải thiện cơ hội đầu tư: Doanh nghiệp quản lý ESG tốt thu hút nhà đầu tư quan tâm đến bền vững. Họ dễ tiếp cận vốn với chi phí thấp, tạo nền tảng cho phát triển dài hạn.
- Mở rộng thị trường quốc tế: Tuân thủ tiêu chuẩn ESG giúp doanh nghiệp đáp ứng yêu cầu đối tác, khách hàng và các quy định toàn cầu, mở rộng cơ hội kinh doanh quốc tế.
Lợi ích phi tài chính của quản lý rủi ro ESG
- Tăng uy tín thương hiệu: Các bên liên quan, bao gồm khách hàng và đối tác, đánh giá cao doanh nghiệp cam kết ESG. Điều này nâng cao uy tín và tạo sự trung thành từ khách hàng.
- Tuân thủ quy định và giảm rủi ro pháp lý: Quản lý ESG giúp doanh nghiệp tuân thủ luật pháp, tránh phạt và chuẩn bị cho các thay đổi quy định trong tương lai, bảo vệ danh tiếng và hoạt động kinh doanh.
- Tăng trưởng bền vững và ổn định: Doanh nghiệp áp dụng ESG có nền tảng vững chắc, kiên cường trước thay đổi thị trường và các yếu tố bất ngờ, giúp duy trì phát triển lâu dài.
- Thu hút và giữ chân nhân tài: Chiến lược ESG hiệu quả thu hút nhân tài, đặc biệt là thế hệ trẻ quan tâm đến giá trị bền vững. Môi trường làm việc tích cực giúp giảm nghỉ việc và nâng cao hiệu suất.
Chiến lược ESG là gì?
Chiến lược ESG là cách tiếp cận giúp doanh nghiệp vừa tạo ra lợi nhuận vừa thực hiện trách nhiệm xã hội. Khung chiến lược này cho phép doanh nghiệp theo dõi tiến trình đạt các mục tiêu phát triển bền vững, đồng thời cung cấp dữ liệu quan trọng cho nhà đầu tư và đối tác quan tâm đến các yếu tố môi trường và xã hội.
→ Xem thêm: Chi tiết Chiến lược ESG là gì? Vì sao doanh nghiệp nên đầu tư mạnh để triển khai?
Mỗi doanh nghiệp có thực trạng khác nhau, vì vậy để áp dụng ESG hiệu quả, mỗi tổ chức cần xây dựng chiến lược ESG riêng phù hợp với mô hình kinh doanh hiện tại. PwC đã nghiên cứu và vạch ra 4 chiến lược ESG điển hình, đại diện cho phần đông doanh nghiệp Việt Nam, giúp họ tối ưu hóa lợi ích từ các sáng kiến môi trường, xã hội và quản trị.
Nhóm khởi đầu
- Cách xác định: Doanh nghiệp mới bắt đầu và xem ESG là cơ hội kinh doanh. Các báo cáo tài chính, phi tài chính chưa được công bố công khai.
- Định hướng chiến lược: Doanh nghiệp cần hiểu rõ tác động ESG đến mô hình hiện tại, xây dựng cơ cấu quản trị, xác định chỉ tiêu và thiết lập cách báo cáo đạt chuẩn ESG. Các sáng kiến ESG nên được chọn để tác động mạnh đến dòng tiền và bảng cân đối kế toán.
Nhóm thực thi
- Cách xác định: Doanh nghiệp mới dừng lại ở khía cạnh rủi ro, báo cáo chưa có mục tiêu dựa trên cơ sở khoa học.
- Định hướng chiến lược: Cơ cấu bộ phận chịu trách nhiệm ESG rõ ràng, đào tạo nhân sự về giá trị bền vững. Khi toàn bộ nhân sự hiểu và đồng lòng, quá trình thực hiện ESG mới hiệu quả, từ “nghĩa vụ” thành động lực phát triển bền vững.
Nhóm chiến lược
- Cách xác định: Doanh nghiệp có kinh nghiệm, nhận thấy cơ hội và rủi ro ESG, tích hợp ESG trong hoạt động kinh doanh và tài chính.
- Định hướng chiến lược: Thành lập tiểu ban quản lý ESG, tăng cường truyền thông nội bộ và công chúng, phát triển sản phẩm xanh và mô hình kinh doanh bền vững. Đây là minh họa thực tế cho việc hiểu rõ chiến lược ESG là gì trong doanh nghiệp có kinh nghiệm. ESG được tích hợp xuyên suốt để tạo lợi thế cạnh tranh.
Nhóm dẫn đầu
- Cách xác định: ESG đặt ở cốt lõi chiến lược và toàn bộ sản phẩm/dịch vụ. Doanh nghiệp đã áp dụng ESG trên toàn bộ hoạt động với ban quản lý riêng.
- Định hướng chiến lược: Theo dõi sát mọi hoạt động, dự phòng rủi ro ẩn, cân bằng đo lường tổng thể và thường xuyên truyền thông giá trị ESG đến các bên liên quan để duy trì niềm tin và lợi thế bền vững.
6 Ví dụ áp dụng chiến lược ESG
1. HP – Thiết kế sản phẩm bền vững
HP tập trung sử dụng vật liệu tái chế và tái tạo, nâng cao khả năng sửa chữa, tái sử dụng sản phẩm. Bao bì giấy của công ty đều sử dụng sợi giấy bền vững chứng nhận. HP cải thiện khả năng tái chế sản phẩm để giảm tác động môi trường và đặt mục tiêu bù đắp thiệt hại rừng vào năm 2030. Tính đến 2022, HP đã đạt nhiều tiến bộ, duy trì cam kết bền vững trong chuỗi cung ứng.
2. IKEA – Quản lý tài nguyên bền vững
IKEA giảm phát thải carbon trên toàn chuỗi cung ứng và phát triển sản phẩm thân thiện môi trường. Công ty đầu tư năng lượng tái tạo, giảm tiêu thụ năng lượng tại cửa hàng và trung tâm phân phối. Sản phẩm tiết kiệm tài nguyên, dùng nguyên liệu tái tạo và kéo dài tuổi thọ. IKEA cũng triển khai chương trình tái chế, tái sử dụng để giảm chất thải.
3. Google – Trung tâm dữ liệu hiệu quả năng lượng
Google xây dựng trung tâm dữ liệu tiết kiệm năng lượng và thử nghiệm tòa nhà xanh chuẩn LEED/BREEAM. Từ 2010–2018, khối lượng công việc tăng 550% nhưng tiêu thụ năng lượng chỉ tăng 6%. Đến 2022, Google giảm phát thải khí nhà kính còn 10,2 triệu tCO₂e và hướng tới sử dụng năng lượng không carbon 24/7 vào 2030.
4. JPMorgan Chase – Cam kết phát triển bền vững
JPMorgan Chase cam kết đầu tư hơn 2,5 nghìn tỷ USD từ 2021–2030 cho các dự án xanh và chống biến đổi khí hậu. Hơn 1 nghìn tỷ USD tập trung vào năng lượng tái tạo, giao thông bền vững và hiệu quả năng lượng. Công ty cũng hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ áp dụng công nghệ bền vững và phát hành trái phiếu xanh.
5. Patagonia – Chuỗi cung ứng minh bạch
Patagonia kiểm soát nhà cung cấp, đảm bảo điều kiện làm việc an toàn, lương công bằng và tuân thủ quy định môi trường. Công ty ưu tiên vật liệu tái chế và công bố báo cáo ESG minh bạch, giúp người tiêu dùng hiểu cách công ty đóng góp vào mục tiêu bền vững.
6. Ben & Jerry’s – Phát triển nhân viên và cộng đồng
Ben & Jerry’s đầu tư vào học viện nhân viên, cung cấp khóa học về kỹ năng, lãnh đạo và công bằng xã hội. Chương trình giúp nhân viên phát triển nghề nghiệp và trở thành lãnh đạo cộng đồng. Nhân viên tốt nghiệp nhận chứng nhận từ công ty và trường đại học, nâng cao hiệu suất cửa hàng và góp phần vào sự phát triển bền vững.
→ Có thể bạn quan tâm: Top 5 ví dụ về ESG trong từng lĩnh vực
Hướng dẫn 6 bước triển khai ESG cho doanh nghiệp
1. Xác định bên liên quan & trách nhiệm
Doanh nghiệp cần xác định rõ ai chịu trách nhiệm triển khai và giám sát chiến lược ESG: HĐQT định hướng chiến lược, ban điều hành triển khai, đội ngũ chuyên trách theo dõi tiến độ, đồng thời lắng nghe ý kiến khách hàng, nhà cung cấp và cộng đồng.
2. Xác định ưu tiên ESG
Đánh giá những vấn đề ESG quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến doanh nghiệp, tham khảo các khung chuẩn quốc tế (GRI, TCFD, SASB) và phản hồi từ các bên liên quan để tập trung nguồn lực vào các ưu tiên chiến lược.
3. Đặt mục tiêu SMART
Thiết lập mục tiêu cụ thể, đo lường được, khả thi, liên quan đến chiến lược và có thời hạn rõ ràng (ví dụ: giảm 20% khí thải CO₂ trong 3 năm). Điều này giúp doanh nghiệp theo dõi tiến độ và điều chỉnh khi cần.
4. Tích hợp ESG vào văn hóa doanh nghiệp
Đào tạo nhân viên, khuyến khích họ tham gia đóng góp sáng kiến ESG, đồng thời áp dụng cơ chế khen thưởng để tạo động lực và xây dựng văn hóa bền vững.
5. Lập và duy trì báo cáo ESG
Báo cáo minh bạch kết quả và tiến độ thực hiện ESG hàng năm, tuân thủ các chuẩn mực quốc tế để tăng tính so sánh và củng cố niềm tin nhà đầu tư.
6. Đảm bảo tính nhất quán thông tin
Đồng bộ thông tin công bố công khai với báo cáo ESG, thể hiện cam kết ESG rõ ràng trên website, truyền thông và quan hệ công chúng để nâng cao uy tín doanh nghiệp.
Có thể bạn quan tâm:
- 7 xu hướng triển khai trách nhiệm xã hội trong ESG năm 2025
- 6 gợi ý thực hành phát triển bền vững về môi trường trong ESG cho doanh nghiệp
Tóm lại, ESG ngày càng trở thành tiêu chuẩn thiết yếu cho mọi doanh nghiệp muốn phát triển bền vững. Hiểu và áp dụng các khung báo cáo giúp doanh nghiệp đánh giá đầy đủ tác động môi trường, xã hội và quản trị.
Bên cạnh đó, quản lý rủi ro ESG, lập báo cáo minh bạch và triển khai chiến lược cụ thể không chỉ nâng cao uy tín mà còn gia tăng cơ hội đầu tư, cải thiện hiệu quả kinh doanh và thu hút nhân tài.
Khi ESG được tích hợp vào chiến lược và văn hóa doanh nghiệp, tổ chức sẽ vừa phát triển bền vững, vừa đóng góp tích cực cho xã hội và môi trường, tạo ra giá trị lâu dài cho tất cả các bên liên quan.
