Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu ngày càng đối mặt với nhiều thách thức như biến đổi khí hậu, cạn kiệt tài nguyên, bất bình đẳng xã hội và những thay đổi trong hành vi tiêu dùng, phát triển bền vững đã trở thành yếu tố quan trọng giúp doanh nghiệp duy trì lợi thế cạnh tranh. Không chỉ dừng lại ở việc tối đa hóa lợi nhuận, các doanh nghiệp hiện đại cần hướng tới một mô hình tăng trưởng lâu dài, cân bằng giữa lợi ích kinh tế, xã hội và môi trường. Trong bài viết này, hãy cùng phân tích chi tiết ba trọng điểm chính của chiến lược phát triển bền vững để hiểu rõ hơn về vai trò và cách thức doanh nghiệp có thể áp dụng để tạo ra giá trị lâu dài.
3 trọng điểm trong chiến lược phát triển bền vững của doanh nghiệp
Chiến lược phát triển bền vững của một doanh nghiệp thường tập trung vào ba trọng điểm chính:
- Phát triển bền vững, hướng đến sự cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế, bảo vệ môi trường và phát triển xã hội.
- Kinh doanh bền vững, đảm bảo doanh nghiệp không chỉ tồn tại mà còn phát triển mạnh mẽ trong dài hạn.
- Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp (CSR – Corporate Social Responsibility), thể hiện cam kết của doanh nghiệp đối với cộng đồng và xã hội.
1. Phát triển bền vững – Tích hợp ba yếu tố: kinh tế, môi trường và xã hội cho doanh nghiệp bền vững
Định nghĩa phát triển bền vững và tầm quan trọng đối với doanh nghiệp
Phát triển bền vững là một mô hình tăng trưởng trong đó doanh nghiệp không chỉ tập trung vào lợi nhuận mà còn phải xem xét đến các yếu tố môi trường và xã hội. Điều này có nghĩa là doanh nghiệp cần đảm bảo rằng mọi hoạt động kinh doanh của mình không làm suy giảm tài nguyên thiên nhiên, không gây tổn hại đến cộng đồng và có sự đóng góp tích cực cho xã hội.
Theo Báo cáo Brundtland của Liên Hợp Quốc (1987), phát triển bền vững được định nghĩa là “đáp ứng nhu cầu hiện tại mà không làm tổn hại đến khả năng đáp ứng nhu cầu của các thế hệ tương lai”. Đối với doanh nghiệp, điều này đồng nghĩa với việc xây dựng một hệ thống vận hành tối ưu, sử dụng hiệu quả tài nguyên và giảm thiểu các tác động tiêu cực đến môi trường.
→ Có thể bạn quan tâm: Mô hình phát triển bền vững cho doanh nghiệp
Các chiến lược cho mô hình kinh doanh bền vững
Áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn: Thay vì mô hình truyền thống “khai thác – sản xuất – tiêu dùng – thải bỏ”, các doanh nghiệp đang dần chuyển sang mô hình kinh tế tuần hoàn, trong đó nguyên vật liệu và sản phẩm được tái sử dụng và tái chế tối đa.
Ví dụ, IKEA cam kết sử dụng 100% gỗ tái chế hoặc gỗ có nguồn gốc bền vững vào năm 2030. Hãng cũng thu hồi đồ nội thất cũ từ khách hàng để tái chế, giúp giảm lượng rác thải ra môi trường.
Sử dụng năng lượng tái tạo và cắt giảm khí thải: Ngày càng nhiều doanh nghiệp đầu tư vào năng lượng tái tạo như điện mặt trời, điện gió để giảm thiểu tác động đến môi trường. Google và Apple đều đã đạt mục tiêu vận hành bằng 100% năng lượng tái tạo tại các trung tâm dữ liệu của mình.
Phát triển sản phẩm thân thiện với môi trường: Người tiêu dùng ngày nay có xu hướng lựa chọn các sản phẩm xanh, có nguồn gốc bền vững. Do đó, nhiều doanh nghiệp đã đầu tư vào nghiên cứu và phát triển các dòng sản phẩm thân thiện với môi trường như bao bì phân hủy sinh học, sản phẩm hữu cơ hoặc dịch vụ số hóa để giảm tiêu thụ giấy.
2. Mô hình kinh doanh bền vững – Đảm bảo tăng trưởng dài hạn thay vì lợi nhuận ngắn hạn
Kinh doanh bền vững là gì?
Kinh doanh bền vững là chiến lược giúp doanh nghiệp tăng trưởng dài hạn, không phụ thuộc vào các yếu tố ngắn hạn như cắt giảm chi phí nhân công hay khai thác tài nguyên quá mức. Một mô hình kinh doanh bền vững cần đáp ứng ba tiêu chí:
- Hiệu quả kinh tế: Tạo ra giá trị lợi nhuận ổn định và lâu dài.
- Trách nhiệm với môi trường: Giảm thiểu tác động tiêu cực đến hệ sinh thái.
- Trách nhiệm với con người: Đảm bảo quyền lợi cho người lao động và khách hàng.
Các yếu tố giúp doanh nghiệp bền vững
Đổi mới sáng tạo và ứng dụng công nghệ: Sử dụng công nghệ giúp doanh nghiệp tối ưu hóa quy trình sản xuất, giảm tiêu thụ tài nguyên và tăng hiệu suất. Ví dụ, Tesla đã đi tiên phong trong ngành xe điện, tạo ra một mô hình kinh doanh bền vững thay thế cho xe chạy bằng nhiên liệu hóa thạch.
Quản trị minh bạch và đạo đức kinh doanh: Các doanh nghiệp bền vững luôn duy trì sự minh bạch trong quản trị, tránh các hành vi gian lận tài chính hay bóc lột lao động. Ví dụ, Patagonia – thương hiệu thời trang outdoor – đã công khai toàn bộ chuỗi cung ứng và cam kết chỉ hợp tác với các nhà cung cấp đảm bảo tiêu chuẩn lao động công bằng.
Gắn kết với khách hàng thông qua giá trị bền vững: Một doanh nghiệp bền vững không chỉ bán sản phẩm mà còn tạo ra giá trị cho khách hàng. Starbucks, ngoài việc bán cà phê, còn cam kết sử dụng cà phê có nguồn gốc bền vững và hỗ trợ nông dân tại các vùng sản xuất cà phê.
3. Trách nhiệm xã hội chiến lược phát triển bền vững của doanh nghiệp
CSR là gì và vì sao doanh nghiệp cần quan tâm?
Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp (CSR) là một phần quan trọng trong chiến lược phát triển bền vững. CSR không chỉ giúp doanh nghiệp xây dựng hình ảnh tốt mà còn tạo ra sự gắn kết với khách hàng, nhân viên và đối tác.
CSR có thể được thực hiện dưới nhiều hình thức, bao gồm:
- Các chương trình thiện nguyện, hỗ trợ giáo dục và y tế cho cộng đồng.
- Cam kết lao động công bằng, đảm bảo quyền lợi cho nhân viên và đối tác.
- Chính sách sản xuất có trách nhiệm, giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường.
Khi nghiên cứu về CSR vào năm 1999, Archie B.Carroll đã đưa ra tháp CSR về thứ tự ưu tiên bốn khía cạnh thuộc trách nhiệm xã hội mà doanh nghiệp cần phải thực hiện với các bên hữu quan đó là: nghĩa vụ kinh tế, nghĩa vụ pháp luật, nghĩa vụ đạo đức xã hội và nghĩa vụ nhân văn (lòng bác ái).
Một vài doanh nghiệp đã áp dụng CSR thành công trong chiến lược phát triển bền vững của doanh nghiệp
- Coca-Cola và dự án cung cấp nước sạch: Coca-Cola đã đầu tư hàng triệu USD vào các dự án cung cấp nước sạch tại châu Phi và Đông Nam Á, giúp hàng triệu người dân có nguồn nước sinh hoạt an toàn.
- Microsoft và đào tạo kỹ năng số: Microsoft đã triển khai các chương trình đào tạo kỹ năng số miễn phí, giúp hàng triệu người trên thế giới tiếp cận công nghệ và tăng cơ hội việc làm.
- Vinamilk và cam kết dinh dưỡng cho trẻ em Việt Nam: Vinamilk thực hiện nhiều chương trình CSR như “Sữa học đường”, cung cấp sữa miễn phí cho trẻ em nghèo và cải thiện dinh dưỡng cho trẻ em Việt Nam.
Các trọng tâm trong chiến lược phát triển bền vững của doanh nghiệp không chỉ là trách nhiệm của doanh nghiệp mà còn là cơ hội để tạo ra giá trị lâu dài. Phát triển bền vững, kinh doanh bền vững và CSR là ba trụ cột quan trọng giúp doanh nghiệp không chỉ đạt được thành công về tài chính mà còn có tác động tích cực đến xã hội và môi trường. Bằng cách đầu tư vào các chiến lược này, doanh nghiệp có thể tạo ra lợi thế cạnh tranh bền vững, thu hút khách hàng, nhân viên và đối tác, đồng thời góp phần xây dựng một thế giới tốt đẹp hơn.
→ Có thể bạn quan tâm: Nắm vững cách lên chiến lược phát triển bền vững cho doanh nghiệp thông qua chương trình ESG tại SOM
