Trong môi trường cạnh tranh toàn cầu hiện nay, việc cải tiến quy trình sản xuất và loại bỏ lãng phí là điều kiện tiên quyết để doanh nghiệp có thể tồn tại và phát triển. Một trong những triết lý quản lý nổi bật được áp dụng rộng rãi là sản xuất tinh gọn. Vậy sản xuất tinh gọn là gì, lợi ích mà nó mang lại như thế nào và các phương pháp triển khai ra sao? Hãy cùng khám phá qua bài viết này.
Sản xuất tinh gọn (Lean Manufacturing) là gì?
Sản xuất tinh gọn, hay còn gọi là Lean Manufacturing/Lean Production, là một phương pháp quản lý xuất phát từ hệ thống sản xuất Toyota. Mục tiêu chính của phương pháp này là loại bỏ lãng phí trong quá trình sản xuất, từ đó tối ưu hóa nguồn lực và tạo ra giá trị cao nhất cho khách hàng.
Trong mô hình này, lãng phí không chỉ là nguyên vật liệu thừa mà còn bao gồm những công việc không tạo ra giá trị, thời gian chờ đợi, lỗi sản phẩm và nhiều yếu tố khác. Triết lý lean production tập trung vào việc nâng cao chất lượng, giảm thiểu chi phí và tối ưu hóa quy trình sản xuất để đáp ứng nhu cầu khách hàng một cách nhanh chóng và hiệu quả.
Mô hình sản xuất tinh gọn không chỉ giới hạn trong các ngành sản xuất công nghiệp mà ngày nay đã được áp dụng rộng rãi ở nhiều lĩnh vực khác nhau. Ban đầu, mô hình này chủ yếu được phát triển và áp dụng trong các nhà máy sản xuất ô tô và điện tử để giảm lãng phí và tối ưu hóa quy trình. Tuy nhiên, nguyên tắc của sản xuất tinh gọn có thể linh hoạt áp dụng vào quá trình quản trị trong các ngành dịch vụ như y tế, logistics, tài chính, và cả xây dựng…
→ Có thể bạn quan tâm: Quản trị tinh gọn là gì? Khái niệm, nguyên tắc áp dụng và lợi ích của quản trị tinh gọn
Lợi ích của việc áp dụng mô hình sản xuất tinh gọn là gì?
Áp dụng sản xuất tinh gọn mang lại rất nhiều lợi ích cho doanh nghiệp. Dưới đây là một số lợi ích chính mà doanh nghiệp có thể đạt được:
- Giảm lãng phí: Đây là mục tiêu cốt lõi của lean production. Loại bỏ các hoạt động không tạo ra giá trị sẽ giúp tối ưu hóa nguồn lực và giảm chi phí vận hành.
- Tăng hiệu suất: Bằng cách cải thiện quy trình và loại bỏ các bước không cần thiết, hiệu suất sản xuất được nâng cao đáng kể.
- Nâng cao chất lượng sản phẩm: Quá trình cải tiến liên tục giúp nâng cao chất lượng sản phẩm, giảm thiểu lỗi và đáp ứng tốt hơn yêu cầu của khách hàng.
- Tiết kiệm chi phí: Tối ưu hóa quy trình sản xuất giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí nguyên vật liệu, thời gian, và nhân lực.
- Tăng sự hài lòng của khách hàng: Khả năng sản xuất nhanh chóng, chất lượng cao giúp doanh nghiệp cải thiện trải nghiệm của khách hàng và tăng cường mức độ hài lòng.
8 mô hình triển khai sản xuất tinh gọn thường gặp
Để triển khai sản xuất tinh gọn, có nhiều phương pháp và công cụ đã được phát triển nhằm tối ưu hóa hiệu suất sản xuất. Dưới đây là những mô hình phổ biến nhất trong Lean Manufacturing:
1. Mô hình 5S (Sort, Set in order, Shine, Standardize, Sustain)
5S là hệ thống giúp tổ chức nơi làm việc sạch sẽ, gọn gàng và hiệu quả hơn. Qua 5 bước này, doanh nghiệp loại bỏ sự lãng phí trong không gian làm việc, đảm bảo rằng quy trình được vận hành trơn tru.
2. Triết lý Kaizen (Cải tiến liên tục)
Kaizen là triết lý cải tiến liên tục, trong đó mọi thành viên trong tổ chức đóng góp vào việc nâng cao hiệu suất và chất lượng sản phẩm. Qua từng thay đổi nhỏ nhưng liên tục, Kaizen giúp doanh nghiệp duy trì sự cải tiến ổn định.
→ Có thể bạn quan tâm: Mô hình 5S kaizen là gì?
3. Mô hình Kanban (Hệ thống bảng trực quan)
Kanban là hệ thống quản lý trực quan giúp kiểm soát quy trình sản xuất và luồng công việc, đảm bảo rằng sản xuất chỉ diễn ra khi có nhu cầu và không có sản phẩm tồn kho thừa.
4. Just-in-Time (JIT)
Just-in-Time là phương pháp sản xuất chỉ sản xuất những gì cần thiết, khi cần, với số lượng phù hợp. Điều này giúp giảm thiểu lượng hàng tồn kho và tiết kiệm chi phí lưu kho cho doanh nghiệp.
5. 7 loại lãng phí trong sản xuất (Muda)
Muda đề cập đến 7 loại lãng phí chính trong sản xuất: sản xuất thừa, chờ đợi, vận chuyển không cần thiết, xử lý quá mức, tồn kho dư thừa, chuyển động không cần thiết, và sản phẩm lỗi. Loại bỏ những lãng phí này giúp doanh nghiệp tối ưu hóa quy trình và cải thiện hiệu quả.
6. Phương pháp tập trung quy trình PDCA – Focus PDCA
PDCA (Plan, Do, Check, Act) là phương pháp cải tiến liên tục theo chu kỳ, giúp tối ưu hóa quy trình và đảm bảo rằng mỗi bước trong quy trình đều được kiểm tra và cải tiến liên tục. Qua đó, doanh nghiệp có thể nhanh chóng phát hiện và khắc phục các vấn đề trong sản xuất.
7. Công việc tiêu chuẩn (Standardized Work – SW)
Đây là phương pháp nhằm tạo ra những quy trình làm việc nhất quán và chuẩn hóa giữa các công đoạn sản xuất. Điều này giúp giảm thiểu sai sót và đảm bảo chất lượng sản phẩm đồng đều.
8. Duy trì năng suất tổng thể (Total Productive Maintenance – TPM)
TPM là phương pháp nhằm duy trì và nâng cao năng suất thiết bị sản xuất bằng cách bảo dưỡng, kiểm tra định kỳ và tối ưu hóa việc vận hành máy móc. TPM không chỉ giảm thiểu hỏng hóc mà còn kéo dài tuổi thọ của thiết bị, từ đó nâng cao hiệu suất sản xuất.
Khi nào doanh nghiệp cần áp dụng mô hình Lean?
Sản xuất tinh gọn là giải pháp hiệu quả cho những doanh nghiệp muốn cải tiến quy trình sản xuất và nâng cao hiệu suất. Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng phù hợp để áp dụng Lean. Dưới đây là những thời điểm doanh nghiệp nên xem xét triển khai mô hình này:
- Khi quy trình sản xuất có nhiều lãng phí: Nếu doanh nghiệp nhận thấy quy trình sản xuất có nhiều bước không tạo ra giá trị, tiêu tốn nhiều tài nguyên mà không mang lại lợi ích thiết thực, việc áp dụng lean production sẽ giúp loại bỏ các lãng phí này.
- Khi chi phí sản xuất tăng cao: Khi chi phí sản xuất liên tục tăng nhưng doanh nghiệp không thấy sự cải thiện tương xứng về hiệu suất hoặc chất lượng, Lean Manufacturing có thể giúp tối ưu hóa quy trình, giảm thiểu chi phí vận hành và tăng lợi nhuận.
- Khi cần nâng cao năng suất và giảm thời gian chu kỳ sản xuất: Nếu doanh nghiệp muốn cải thiện tốc độ giao hàng, giảm thời gian sản xuất và nâng cao năng suất, thì mô hình sản xuất tinh gọn là lựa chọn tối ưu. Nhờ các công cụ như Kanban hay JIT, quy trình sản xuất sẽ được tối ưu hóa, giúp doanh nghiệp đáp ứng nhu cầu của thị trường nhanh hơn.
- Khi muốn cải thiện chất lượng sản phẩm và tăng sự hài lòng của khách hàng: Lean Manufacturing giúp doanh nghiệp cải tiến quy trình sản xuất và nâng cao chất lượng sản phẩm. Nhờ đó, khách hàng sẽ nhận được sản phẩm tốt hơn với giá cả hợp lý hơn, từ đó tăng cường sự hài lòng và lòng trung thành.
Sản xuất tinh gọn đã và đang trở thành phương pháp quản lý sản xuất hiệu quả, giúp doanh nghiệp tối ưu hóa quy trình, giảm thiểu lãng phí và nâng cao chất lượng sản phẩm. Để đạt được những lợi ích to lớn này, doanh nghiệp cần lựa chọn các phương pháp phù hợp và áp dụng một cách linh hoạt.
Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm thông tin về các mô hình, phương pháp quản trị doanh nghiệp hiện đại, tham khảo chương trình thạc sĩ điều hành cao cấp (EMBA) tại SOM AIT và để lại thông tin liên hệ tại đây để nhận được tư vấn nhanh và chính xác nhất!
